Lesson – 99 : Python માં Casting, String અને Boolean – સંપૂર્ણ સમજ

Python એક સરળ અને શક્તિશાળી પ્રોગ્રામિંગ ભાષા છે. Python માં ડેટાને રૂપાંતરિત (Casting), શબ્દમાળા (String) સાથે કામ કરવું અને તર્કીય મૂલ્ય (Boolean) સમજવું અત્યંત જરૂરી છે. 

  • Casting

  • String

  • Boolean

ચાલો દરેકને વિગતે સમજીએ.

python data type


🟩 1. Python માં Casting શું છે?

Casting એટલે એક ડેટા પ્રકારને બીજા ડેટા પ્રકારમાં રૂપાંતરિત કરવું. જ્યારે તમને integer ને float માં અથવા string ને integer માં ફેરવવું હોય ત્યારે castingનો ઉપયોગ થાય છે.

Python માં મુખ્ય 3 casting functions:

int()
  • String અથવા float ને integerમાં ફેરવી આપે છે.

  • ઉદાહરણ:

 
x = int(3.9) # output: 3 y = int("15") # output: 15

float()
  • Integer અથવા String ને floating number (દશાંશ) માં ફેરવે છે.

 
a = float(10) # output: 10.0 b = float("12.5") # output: 12.5

str()
  • કોઈપણ value ને string (શબ્દમાળા) માં બદલે છે.

 
n = str(123) # output: "123"

👉 જ્યારે તમારે યૂઝર ઇનપુટ ને ગણતરી માટે નંબર માં બદલવો હોય ત્યારે casting બહુ ઉપયોગી છે.


🟦 2. Python માં String (શબ્દમાળા)

String એ અક્ષરોની શ્રેણી છે. Python માં તેને " " અથવા ' ' દ્વારા લખવામાં આવે છે.

✔ String બનાવવા:
 
text = "Hello Python"

✔ String ની લંબાઈ મેળવવા:
 
len(text) # output: 12

✔ String slicing (ભાગ કાપવો):
 
text[0:5] # output: Hello

✔ String ને uppercase / lowercase માં બદલવું:
 
text.upper() # HELLO PYTHON text.lower() # hello python

✔ String જોડવું (Concatenation):
 
a = "Python" b = "Programming" print(a + " " + b) # Output: Python Programming

👉 Python માં String immutable છે, એટલે તેની value બદલી શકાતી નથી – નવી string બનાવવી પડે છે.


🟨 3. Python માં Boolean (True / False)

Boolean એ માત્ર બે મૂલ્ય ધરાવતું datatype છે:

  • True

  • False

Boolean સામાન્ય રીતે તુલના અથવા શરતો (conditions) માં ઉપયોગી છે.


✔ ઉદાહરણ – Comparison (તુલના):
 
5 > 2 # True 10 == 5 # False

✔ Boolean in condition (if statement):
 
x = 20 if x > 10: print("x 10 કરતાં મોટું છે")

✔ bool() function સાથે Boolean બનાવવું:
 
bool(0) # False bool(1) # True bool("") # False bool("Hi") # True