Lesson – 88 : Security Issues અને Payment Gateways 

આજના ડિજિટલ યુગમાં ઓનલાઈન પેમેન્ટ, UPI, ઈ-કોમર્સ, નેટબેંકિંગ વગેરે રોજિંદા જીવનનો મહત્વનો ભાગ બની ગયા છે. પરંતુ પૈસા અને ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શન જ્યાં હોય ત્યાં સુરક્ષા (Security) સૌથી પહેલી પ્રાથમિકતા છે.

---

🔸 Payment Gateway શું છે?

Payment Gateway એ એક ઓટોમેટેડ સિસ્ટમ છે જે ગ્રાહક, વેપારી, અને બેંક વચ્ચે પેમેન્ટ ટ્રાન્સફર કરવાની પ્રક્રિયા સુરક્ષિત બનાવે છે.

તે નેટબેંકિંગ, UPI, Credit/Debit Card, Wallet વગેરે દ્વારા થતી પેમેન્ટને encrypt કરીને બેંક સુધી પહોંચાડે છે.
લોકપ્રિય પેમેન્ટ ગેટવે:

• Razorpay

• Paytm PG

• Cashfree

• CCAvenue

• Stripe

---

#️⃣ ઓનલાઈન પેમેન્ટમાં મુખ્ય Security Issues

1️⃣ Phishing Attack

જ્યારે ફેક વેબસાઇટ, ઈમેલ અથવા SMS દ્વારા યુઝરના બેંક અથવા કાર્ડની માહિતી ચોરી શકાય છે.

2️⃣ Man-in-the-Middle Attack

હેકર યુઝર અને સર્વરની વચ્ચે આવીને ડેટા ઇન્ટરસેપ્ટ કરે છે.

3️⃣ Card Cloning / Skimming

કાર્ડની વિગતો ચોરીને નકલી કાર્ડ બનાવવામાં આવે છે.

4️⃣ Data Breach

કંપનીના સર્વરમાં હેકિંગ થવાથી ગ્રાહકોની વ્યક્તિગત અને ફાઈનાન્સિયલ માહિતી લીક થવી.

5️⃣ Weak Password & OTP Fraud

સરળ પાસવર્ડ રાખવાના કારણે અથવા હેકર OTP મેળવી લઈ છેતરપિંડી થઈ શકે છે.

6️⃣ Malware અને Spyware

ખોટી એપ્લિકેશન અથવા વેબસાઇટ ડિવાઈસમાં માળવેئر મૂકીને ડેટા ચોરી લે છે.

---

🔐 Payment Gateways સુરક્ષા કેવી રીતે આપે છે?

1️⃣ SSL Certificate / HTTPS

ડેટા Encrypt કરીને સુરક્ષિત કનેક્શન આપે છે.

2️⃣ PCI DSS Compliance

કાર્ડ ડેટાને સુરક્ષિત રાખવા માટે આંતરરાષ્ટ્રીય સુરક્ષા ધોરણ.

3️⃣ Tokenization System

કાર્ડ નંબરની ટોકન વપરાય છે જેથી મૂળ કાર્ડ નંબર સુરક્ષિત રહે.

4️⃣ Multi-Factor Authentication

OTP, PIN, Fingerprint, Face Unlock જેવી ઘણી લેયરથી સુરક્ષા.

5️⃣ Fraud Detection System

AI-based fraud monitoring, unusual activity tracking, IP blocking વગેરે.

6️⃣ End-to-End Encryption

યુઝર ડિવાઈસથી બેંક સુધી ડેટા કોડેડ ફોર્મમાં મોકલાય છે.

---

🧭 યુઝર માટે Online Payment Safety Tips

• હંમેશા HTTPS વાળી વેબસાઇટ પર જ પેમેન્ટ કરો.

• OTP, PIN, CVV કોઈને ન આપવો.

• Public Wi-Fi નો ઉપયોગ ન કરવો.

• અધિકૃત એપ / વેબસાઇટનો ઉપયોગ જ કરવો.

• SMS/Email માં મળેલા અજાણ્યા Links પર ક્લિક ન કરવું.

• સમયાંતરે પાસવર્ડ બદલો.

---

🏦 વ્યવસાય માટે Payment Gateway પસંદ કરતા પહેલા ધ્યાનમાં રાખવાનું

• PCI DSS Level-1 Security

• Fraud Prevention Tools

• 24×7 Support

• Multi-Payment Options

• Settlement Speed

• Charges & Ease of Integration

---

આજના ઝડપી ડિજિટલ યુગમાં પેમેન્ટ ગેટવે અમારી ઓનલાઈન પેમેન્ટને સુરક્ષિત બનાવવા માટે ખૂબ જ મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. સુરક્ષા વિના ઓનલાઈન ટ્રાન્ઝેક્શન શક્ય નથી — અને Payment Gateways આ જોખમને ઓછી કરી આપણા પૈસાને સુરક્ષિત રાખે છે.