Lesson – 19 : Microsoft Word ના લક્ષણો, Office Button અને Toolbars નો પરિચય
Microsoft Word એ એક ખૂબ જ લોકપ્રિય word processing software છે, જેનો ઉપયોગ દસ્તાવેજો (Documents) બનાવવા, ફેરફાર કરવા, ફોર્મેટ કરવા અને પ્રિન્ટ કરવા માટે થાય છે.
આ સોફ્ટવેર Microsoft Office Suite નો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. તે શાળાઓ, ઓફિસો અને વ્યવસાયોમાં વ્યાપક રીતે ઉપયોગમાં લેવાય છે કારણ કે તે સરળ ઈન્ટરફેસ અને શક્તિશાળી સુવિધાઓ આપે છે.
આ લેખમાં આપણે Word ના મુખ્ય લક્ષણો (Features), Office Button, અને Toolbars વિશે વિગતે શીખીશું.
🧩 Microsoft Word ની મુખ્ય વિશેષતાઓ
Microsoft Word માં અનેક ઉપયોગી સુવિધાઓ છે જે દસ્તાવેજો બનાવવાનું સરળ અને આકર્ષક બનાવે છે.
1. ટેક્સ્ટ ફોર્મેટિંગ (Text Formatting)
Word માં તમે ફોન્ટનો પ્રકાર, કદ, અને રંગ બદલી શકો છો. તમે Bold, Italic, અને Underline જેવી શૈલીઓનો પણ ઉપયોગ કરી શકો છો જેથી મહત્વપૂર્ણ શબ્દો હાઇલાઇટ થાય.
2. પેરાગ્રાફ ફોર્મેટિંગ (Paragraph Formatting)
ટેક્સ્ટને ડાબી, જમણી, મધ્ય અથવા સમાન રીતે ગોઠવી શકાય છે. ઉપરાંત લાઇન સ્પેસિંગ, બુલેટ/નંબરની યાદી, અને ઇન્ડેન્ટેશન પણ બદલી શકાય છે.
3. સ્પેલિંગ અને ગ્રામર ચેક (Spelling & Grammar Check)
Word આપમેળે સ્પેલિંગ અને વ્યાકરણની ભૂલો શોધી આપે છે અને યોગ્ય સુધારાની સલાહ આપે છે.
4. ચિત્રો, ટેબલ અને ચાર્ટ ઉમેરવા (Insert Pictures, Tables & Charts)
તમે દસ્તાવેજમાં ચિત્રો, ટેબલ, ચાર્ટ, શેપ્સ અને SmartArt ગ્રાફિક્સ ઉમેરવા શકો છો.
5. ટેમ્પલેટ્સ (Templates)
Word માં વિવિધ તૈયાર ટેમ્પલેટ્સ મળે છે જેમ કે રિઝ્યુમે, પત્ર, ઈન્વોઇસ, રિપોર્ટ વગેરે — જે સમય બચાવે છે.
6. મેઇલ મર્જ (Mail Merge)
એક જ પત્ર ઘણી વ્યક્તિઓને અલગ નામથી મોકલવા માટે ઉપયોગી સુવિધા છે, જે ખાસ કરીને ઓફિસ અને શાળાઓ માટે ઉપયોગી છે.
7. AutoSave અને Document Recovery
Word આપમેળે દસ્તાવેજ સેવ કરતું રહે છે અને કમ્પ્યુટર બંધ થઈ જાય તો પણ ફાઇલ પુનઃપ્રાપ્ત કરી શકાય છે.
8. Find and Replace
દસ્તાવેજમાં કોઈ શબ્દ અથવા વાક્ય શોધીને તેને નવી માહિતીથી બદલવાની સુવિધા આપે છે.
9. Headers, Footers અને Page Numbers
દરેક પાનાના ઉપર કે નીચે પાનાં નંબર, તારીખ, લેખકનું નામ અથવા શીર્ષક ઉમેરવા માટેની સુવિધા છે.
10. Print Preview અને Page Setup
પ્રિન્ટ કરતા પહેલા દસ્તાવેજ કેવી રીતે દેખાશે તે જોવાની અને માજિન, સાઇઝ વગેરે સેટ કરવાની સુવિધા આપે છે.
🟠 Office Button (Word 2007)
Microsoft Word 2007 માં જૂના “File” મેન્યુના બદલે Office Button ઉમેરવામાં આવ્યો હતો.
આ બટન Word વિન્ડોના ડાબા ખૂણામાં ઉપર Microsoft Office લોગો તરીકે દેખાય છે.
📘 Office Button ના મુખ્ય કાર્યો:
Office Button પર ક્લિક કરતા નીચેના વિકલ્પો મળે છે:
-
New – નવું દસ્તાવેજ બનાવો
-
Open – પહેલેથી સેવ કરેલી ફાઇલ ખોલો
-
Save / Save As – દસ્તાવેજ સેવ કરો
-
Print / Print Preview – પ્રિન્ટ કરો અથવા પ્રિન્ટ પહેલા જોઈ લો
-
Prepare – દસ્તાવેજની માહિતી (જેમ કે લેખકનું નામ) ઉમેરો
-
Send – ઈમેલ દ્વારા મોકલો
-
Publish – દસ્તાવેજ ઓનલાઈન પ્રકાશિત કરો
-
Close – દસ્તાવેજ બંધ કરો
👉 નોંધ: Word 2010 પછી, Office Button ને File Tab (Backstage View) દ્વારા બદલવામાં આવ્યો હતો.
🧰 Toolbars in Microsoft Word
Toolbars એ Word ની વિન્ડોમાં આવેલા બટનો અને આઇકોનોનો સમૂહ છે, જેની મદદથી વિવિધ કમાન્ડ્સ ઝડપથી ચલાવી શકાય છે.
📙 Toolbars ના પ્રકાર:
1. Standard Toolbar
સામાન્ય ઉપયોગની સુવિધાઓ:
-
New
-
Open
-
Save
-
Print
-
Cut, Copy, Paste
-
Undo, Redo
-
Spell Check
-
Insert Table
-
Hyperlink
2. Formatting Toolbar
ટેક્સ્ટ અને પેરાગ્રાફના દેખાવને નિયંત્રિત કરવા માટે:
-
Font Type, Size, Color
-
Bold, Italic, Underline
-
Alignment (Left, Center, Right, Justify)
-
Bullets / Numbering
-
Line Spacing
-
Indent Controls
3. Drawing Toolbar
ડ્રોઇંગ માટેની સુવિધાઓ આપે છે — Shapes, Lines, Text Box, Clip Art વગેરે ઉમેરવા માટે.
4. Quick Access Toolbar (QAT)
Word 2007 અને બાદના સંસ્કરણોમાં ઉપર Quick Access Toolbar આપવામાં આવે છે, જેમાં તમે તમારી મનપસંદ કમાન્ડ્સ (જેમ કે Save, Undo, Redo) ઉમેરી શકો છો.
🧭 Ribbon Interface (Word 2007 પછી)
Word 2007 થી પરંપરાગત ટૂલબારને બદલે Ribbon Interface રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું.
તે કમાન્ડ્સને અલગ Tabs અને Groups માં વિભાજિત કરે છે:
-
Home – ફોર્મેટિંગ ટૂલ્સ
-
Insert – ચિત્ર, ટેબલ, ચાર્ટ ઉમેરવા
-
Page Layout – માજિન, થીમ, લેઆઉટ
-
References – Table of Contents, Footnotes
-
Mailings – Mail Merge
-
Review – Spelling, Comments, Track Changes
-
View – ઝૂમ અને વિન્ડો વિકલ્પો
Ribbon Interface Word ને વધુ સરળ અને ઉપયોગી બનાવે છે.
