Lesson – 70 : Arrays in JavaScript – કોન્સેપ્ટ, પ્રકારો અને તેનો ઉપયોગ

JavaScriptમાં Array એ ડેટાનું સંગ્રહ (collection) રાખવા માટેનો મહત્વપૂર્ણ ડેટા સ્ટ્રક્ચર છે. જ્યારે આપણને એક જ variableમાં બહુ બધાં values રાખવાની જરૂર પડે ત્યારે Arrayનો ઉપયોગ થાય છે. JavaScriptમાં Array બહુ લવચીક છે કારણ કે તેમાં વિવિધ પ્રકારનાં ડેટા એકસાથે રાખી શકાય છે.

---

1. Array એટલે શું? (Concept of Array)

Array એ elementsનો ક્રમબદ્ધ સંગ્રહ છે, જેમાં દરેક value ને તેની index (સ્થાન) થી ઓળખવામાં આવે છે.

• JavaScript Array 0 index થી શરૂ થાય છે.
  Example: પ્રથમ elementનો index = 0

• Arrayમાં string, number, boolean, object, function બધું રાખી શકાય છે.

Example:

---

2. Array કેવી રીતે બનાવવું? (How to Create an Array)

JavaScriptમાં Array બનાવવા માટે બે રીતો છે:

(a) Array literal (સૌથી સામાન્ય રીત)

(b) Array constructor

---

3. Arrayના પ્રકારો (Types of Arrays in JavaScript)

JavaScriptમાં “types of arrays” ડેટા પ્રમાણે નક્કી થતા નથી કારણ કે JS weakly-typed language છે, પણ સામાન્ય રીતે arrays ની નીચેની categories જોવા મળે છે:

1. Numeric Array

માત્ર numbers ધરાવતું array

2. String Array

માત્ર strings ધરાવતું array

3. Mixed Array

વિવિધ datatype ધરાવતું array

4. Multidimensional Array

Arrayની અંદર Array

---

4. Arrayમાં values access કેવી રીતે કરવી?

---

5. Arrayમાં values add, remove અને update કરવી (Common Array Operations)

1. Add Elements

• push() → અંતે add કરે

• unshift() → શરૂમાં add કરે

2. Remove Elements

• pop() → અંતેથી remove

• shift() → શરૂઆતમાંથી remove

3. Update Element

---

6. Useful Array Methods (મહત્વપૂર્ણ Array મેથડ્સ)

1. length

Arrayમાં કેટલા elements છે તે બતાવે

2. indexOf()

કોઈ valueનો index બતાવે

3. includes()

Value હાજર છે કે નહીં

4. sort()

Sorting કરે

5. reverse()

Order ઉલ્ટો કરી દે

6. join()

Array → string

---

7. Array પર loopsનો ઉપયોગ (Using Loops on Arrays)

for loop

for…of loop

forEach()

---

8. JavaScript Arrayનાં ફાયદા (Advantages)

• એક variableમાં બહુ values store કરી શકાય

• data manage કરવું સરળ

• data પર operations ઝડપી

• dynamic size – જરૂર મુજબ વધે-ઘટે

• વિવિધ પ્રકારનું data store કરી શકાય

---

JavaScriptમાં Array ડેટા સંગ્રહ માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ data structure છે. તેમાં values ઉમેરવી, દૂર કરવી, update કરવી અને loop દ્વારા process કરવું ખૂબ જ સરળ છે. વેબ ડેવલપમેન્ટમાં Arrayનો ઉપયોગ forms, tables, API data, lists વગેરે હેન્ડલ કરવા માટે મોટા પ્રમાણમાં થાય છે.